VİOP ile Hisse Senedi Karşılaştırması

Çok fazla bilinmese de vadeli işlemler bir hayli yol kat etti. İnsanların çoğunun hisse senedi hakkında bilgisi (ve yargısı) olmasına karşın vadeli işlemler konusuna yeterli bilgi ve ilgiyi gösterdiklerini söyleyemeyiz. Bu yazıda vadeli işlemlerin neden bu kadar değerli olduğuna dair görüşlerimi hisse senedi piyasası ile karşılaştırmalı olarak paylaşacağım.

Yapısal Risk Faktörü

Hisse senedinde para ödediğiniz zaman karşılığında o şirketin belirli oranda bir bölümüne ikincil seviyede sahipliğinizi gösteren bir kağıt (Hisse senedi) verirler. Bu senet o şirket var olduğu sürece değerlidir. Ancak tahtasının kapanması, şirketin başına büyük bir felaket gelmesi vb. nedenler söz konu olduğunda elinizdeki kağıt bir anda değersiz hale gelebilir. Oysa vadeli işlemlerde siz bir kontrat satın aldığınızda bu kontratı satan bir başkası vardır. Bu nedenle kontrat almak için para yatırdığınızda bir başkası kontrat satmak için aynı miktarda para yatırdığından paranızın karşılığında başka bir para vardır. Bu nedenle hisse senedinde haklı çıksanız dahi (senedin fiyatı yükselse) bireysel şirket riski taşırken, VİOP’da yapısal risk sıfırdır.

Bireysel Risk Faktörü

Hisse senedi aldığınız zaman kağıdını aldığınız şirketin gelecekteki performansına ortak olursunuz. VİOP’da ise bir endeks kontratı satın aldığınızda (veya sattığınızda) o endeksi oluşturan şirketlerin ortalama performansına bağlısınızdır. Ancak tek şirket veya bağlı olduğu sektör hakkındaki olumsuz gelişme o hisse senedi performansını fazlası ile etkileyebilecek iken 30 şirketin yer aldığı endeks içerisinde şirketlerin yaşadığı dönemsel sorunlar toplamda endeks performansını çok daha az etkileyebilecektir.

Açığa Satış Özelliği

Vadeli İşlemler çift yönlü çalışma özelliğine sahiptir. Piyasanın yükseleceğini düşünüyorsanız alır, düşeceğini düşünüyorsanız açığa satarsınız. Her iki işlem de aynı seviyede uygulama kolaylığına sahiptir. Dolayısı ile sadece yükselen piyasalarda değil her zaman para kazanma olanağınız vardır. Hisse senedinden kar edebilmeniz için piyasanın yükseliyor olması gerekir. Teorik olarak hisse senedinde de açığa satış olanağı var gibi görünse de pratikte uygulama kuralları bu seçeneği kullanılmaz hale getirmektedir.

Karın Ertesi Gün Hesaba Geçmesi:

Hisse senedi aldığınızda ve kar ettiğinizde kazandığınız paraya ancak o hisseyi sattığınızda ulaşırsınız. Yani işleminizi kapatana kadar yapılan kar fiktiftir. Oysa vadeli işlemlerde yapılan kar veya zararlar siz hala pozisyonda iken ertesi gün hesabınıza nakit olarak geçer. Böylelikle özellikle trend durumlarında ertesi gün hesabınıza geçen para ile yeni pozisyonlar alabilme hakkınız doğar. Bunun anlamı trend süresince yapılan karlar üzerinden yeni karlar elde edilebilir.

Pek Çok Hisse Yerine Tek Bir Endeksi Takip Etme Kolaylığı:

Hisse senedi işlemleri yapıyorsanız yumurtaları aynı sepete koymama misali sermayenizi birkaç hisseye bölmeniz önerilir. Bu bakış açısı risk kontrolü için mantıklı ve gereklidir. Ancak pek çok hisseyi takip edebilmek için çok fazla vakit ve efor harcamanız gerekir. Bir de sermayeniz biraz dolgunsa işiniz daha da zorlaşır. Oysa vadeli işlemlerde sadece bir endeks kontratı (IMKB30) üzerine işlem yaptığınızda endeksin yapısı gereği riskinizi dengelemek için fazladan çaba sarf etmezsiniz.

Kaldıraç Etkisi:

Hisse senedi işlemi yaptığınızda normal koşullar altında paranız kadar işlem yaparsınız. Hisse senedinde de kredili işlemler vardır ancak maliyeti, oranları ve uygulama zorlukları söz konusudur. Vadeli işlemlerde ise sermayenizden çok daha fazlası ile işlem yapılması mümkündür. Vadeli işlemlerin uygulama mantığı gereği hesabınızdaki paranın 10 katına kadar işlem yapabilirsiniz. Bu durum yeterli tecrübesi, sistemi ve disiplini olmayanlar için ciddi zarar potansiyeli taşımakla birlikte risk ve sermaye disiplini uygulayanlar için çok yüksek getiriler anlamına gelmektedir.

Derinlik Etkisi:

Borsada işlem yaptığınız piyasanın derinliğinin olması çok önemlidir. Hisse senedinde IMKB30 hisselerinde genellikle yeterli derinlik vardır. Ancak pek çok küçük hissede derinlik sorunu vardır. Bu tür durumlarda hisseniz varken hissenin piyasası o kadar sığdır ki hissenizi satamadan ciddi fiyat düşüşleri yaşayabilirsiniz. Vadeli işlemlerde IMKB30 kontratının derinliği gayet iyidir. Dolar ve Euro kontratlarının ise kısa ve orta vade için derinliği yeterli olmakla birlikte gün içi işlemler için derinliğin kaybolduğu zamanlar vardır.