Borsada Para Kazanmak Kavramı

Kazanmak, kar etmek, gelir sağlamak kelimeleri ile borsa kavramı arasında yakın ilişki olduğu aşikardır. Ancak yinede borsada para kazanma konusunun biraz yanlış kullanıldığını düşünüyorum.

Para kazanmak, kar etmek ne demektir. Örneğin bir halı mağazanız var ve perakende olarak halı satıyorsunuz. Bu işten para kazanıyorum diyebilmek için nasıl bir gelir gider ilişkisine ihtiyacınız vardır.

Örneğin bir sabah gelen ve yüklüce alışveriş yapan müşteri gittikten sonra daha çok kazandığınızı söyleyebilir misiniz? Ya da birkaç gündür siftah dahi etmeden işyerini kapatıyorsanız bu durum batacağınızın göstergesi midir?

Kazanç kavramı ancak bir dönem sonunda o faaliyetle ilgili tüm işlemlerin bir ortalaması olarak görülmelidir. Bu dönem aylık, üç aylık veya yıllık olabilir.Örneğin VOB’da işlem yapıyorsanız, açığa satış işlemi de yapabildiğinizden olası bir trenddeki dalgayı, ara dalgaları ve tepki dalgalarını yakalayabilme şansınız olduğundan işlemlerinizin başarısı veya başarısızlığı hakkında daha kısa sürede bir sonuca varabilirsiniz.

VİOP’da gün içi işlemler yapıyorsanız performansınızı değerlendirmek için ay sonunu beklemeniz yeterli olacaktır. Çünkü en uzun işlem süreniz bir seans süresi kadar olacaktır.

Eğer hisse senedi ile ilgili işlemler yapıyorsanız en az bir yıldır. Özellikle orta ve uzun vadeli işlemler yapıyorsanız bir yılı aşan ömürleri olan trendlere girme olasılığınız vardır. Bu tür trendlerin sermayeniz üzerinde ciddi miktarda etkileri olabileceğinden para kazanma konusundaki yargınızı biraz daha uzun bir dönem içerisinde vermelisiniz.

Elbette borsada yapılan işlemler yukarıda sıraladıklarımla sınırlı değildir. Bir trader kısa, orta ve uzun vadeli hisse senedi işlemleri yaparken aynı zamanda vadeli kontrat işlemleri de yapabilir. Burada vurgulanmak istenen şey her vadenin ve her piyasanın kendine özgü değerlendirme kıstasları vardır. Değerlendirme vadenizi ne kadar uzatırsanız sonuçta çıkan tablo daha sağlıklı olacaktır.

Buraya kadar yazılanlar belki pek çoğunuz için bildik gelebilir. Fakat para kazanma kavramının bazı alt bölümlerine dikkatinizi çekmek isterim. Vade sonunda yaptığınız değerlendirme ile başarılı olup olmadığınız konusunda bir kanıya vardığınızda bu bakış açısı bilinçaltınıza yerleşir. Uzun bir vade sonunda gayet başarılı işlemler yaptığınızı ve iyi paralar kazandığınızı varsayalım. Bu durum siz farkına varmasanız da kendinize karşı olan özgüvenin artmasına neden olur.

Bu özgüvenin hem faydalı hem de zararlı yönleri olabilecektir. İnsanoğlu bir ağaç gibi dingin ve durağan bir varlık değildir. Konu çok para olduğunda kolaylıkla dağılma potansiyeline sahiptir.

Birinci olası senaryo; başarılı bir dönem sonunda art arda kayıplar vermeye başladığınızda ciddi bir ikileme düşebilirsiniz. Bu ikilem sizde özgüven kaybına neden olursa bu kaybı telefi etmek o kadar kolay olmayabilir.

İkinci olası senaryo; zirve tırmanışı yapan dağcıların yaşadığı kazaların %80’i çıkarken değil inerken olur. Eğer para kazandığınız düşüncesi değerlendirme yapmaksızın kafanızın içine yerleşirse biliniz ki bundan sonra gireceğiniz pozisyonlar öncekilere göre çok daha riskli olacaktır. Çünkü başarı kazandığınız dönemde savunmaya daha çok önem verirken özgüveni ile işlem yaptığınız dönemde savunma mekanizmanızı gevşetme olasılığınız yüksektir. Doygunluk duygusu taşıması zor bir lükstür.

Üçüncü olası senaryo; borsada belirli bir başarıya ulaşmışsanız sağlam bir sisteminiz var demektir. Sistem ise disiplinle uygulanan bir araçtır. Siz ise sistem ne derse onu uygulayan bir uygulayıcısınızdır. Özgüveni gelişmiş bir borsacı bundan sonraki kazançlarını kendisi kazanmak isteyebilir. Sistem kurallarının dışına çıkar ve çuvallar.

Görüldüğü üzere borsada kazansanız da kaybetseniz de her aşamada farklı mücadele alanları ile karşılaşma olasılığınız yüksektir.

Borsada kazanç ve kayıp kavramlarını mümkün olduğunca uzun vade üzerinde değerlendiriniz.

Kazanmanız halinde farkına varmayacağınız değişimlerin olabileceğini biliniz. Kazandığınız paranın gevşemeye ve kibire dönüşmesini engelleyiniz. Kazandığınız paranın keyfini çıkartın ancak bu dönüşüm çok hızlı olmasın. Endeks her zaman orada olacak ve kazandırmaya devam edecek. Ayrıca para her zaman her şey olmayabilir.