Borsa ve VİOP Terimleri

Borsa ve VİOP Terimleri

Akıllı Sermaye Yönetimi (Smart Capital Management)

Borsada kullanılan sermayenin girilen risk ile orantılı olarak yönlendirilmesidir. Zarar, zarara karşı gösterilecek tolerans miktarı ve kar durumlarında gösterilecek tepkinin önceden kurallara bağlanması ve işlem sırasında bu kuralların sıkı bir disiplinle uygulanmasıdır.

Arbitraj

Arbitraj farklı piyasalarda aynı menkul kıymetler için farklı denge fiyatları oluşmuş olması durumunda, menkul kıymetlerin ucuz olduğu piyasadan alınarak daha pahalı olduğu piyasada satılması işlemidir.

Bankalar

Bankaların hazine bölümleri yönettikleri fonların bir kısmını hisse senetlerinde ve vadeli işlemler piyasasında değerlendirirler. Teknolojik altyapı ve insan kalitesi açısından üst seviyededirler. Ancak sahip oldukları fonlar çok büyük olduklarında hareket kabiliyetleri görece kısıtlıdır. Çoğunun borsada kendi kağıdı olduğundan kendi hisse senetleri üzerinde dominant etkilerinin olması kaçınılmazdır. Büyük fonlar yönettiklerinden girdikleri piyasaya derinlik kazandırırlar. Trader gözü ile bakıldığında bankaların bulunduğu piyasalarda işlem spekülasyon olanakları oldukça fazladır. Bulundukları piyasalar daha stabil olduğundan dar stoplar ile pozisyon girişleri olasıdır

Bıyıklı Yabancı Yatırımcılar

Bıyıklı yabancıdan kasıt yurtdışı hesapları üzerinden işlem yapan yabancı yatırımcı gibi görünmeye gayret eden yerli ve büyük hacimli spekülatörlerdir. Ağırlıklı olarak derin piyasalarda bulunmayı tercih ederler. Sistemli bir trader için bıyıklı yabancıların olduğu piyasalarda işlem yapmak nispeten verimlidir.

Borsa

IMKB, VİOP ve yurtdışı piyasaları içine alan ve düzenli piyasaları anlatan bir terimdir.

Borsacı

Borsacı kelimesi işlem yapılan piyasa ve vade gibi unsurlara bakılmaksızın işlem yapanların geneli için kullanılan bir kelimedir.

Dolar/TL

Amerikan dolarının TL cinsinden değerini temsil etmektedir. Vadeli işlemler piyasasında vadeli olarak kontrat işlemleri yapılabilmektedir. Türkiye’de vadeli işlem yapmak isteyenler için endeks kontratı ve Euro ile birlikte tranding’i yapılabilecek bir üründür.

Euro/TL

Kısaca 1 Euro’nun kaç TL ile işlem görebileceğini gösteren ve değer ifade eden bir orandır. VOB’da piyasası vardır ve vadeli olarak alınıp satılabilmektedir. Derinlik açısından çok gelişmiş olmasa a güni çi işlemler haricinde trading ve hedging amaçlı işlemler rahatlıkla yapılabilmektedir.

Emeklilik Fonları

Topladıkları fonları değerlendirmek için kısmi olarak hisse senedi ve vadeli işlemler borsalarını kullanırlar. Getiri hedefleri büyük olmayan bu fonların en çok önem verdikleri konu güvenilirliliktir. Bu nedenle risk yönetimi kurallarını daha sıkı uygularlar. Girdikleri piyasaya derinlik ve stabilizasyon kazandırırlar. Bulundukları piyasalarda işlem yapmak karlıdır.

Emtialar

Emtia kelimesi düzenli piyasalarda ticareti yapılan malları ifade etmektedir. Bu mallar başta altın ve petrol olmak üzere buğday, kahve, bakır, çelik olmak üzere çeşitlidir. VOB’da piyasası açılmış bazı emtialar olmasına rağmen trading açısından henüz çalışmamaktadır. Dünyada ise gelişmiş bir emtia ticareti vardır. Emtialar vadeli piyasalarda alınıp satılmaktadır. Özellikle son yıllarda dünya üretiminin yer değiştirmesi ile emtia fiyatlarındaki volatilite artmış ve ticaretleri yüksek getirili alanlara dönüşmüştür

Feyk

Teknik analizde, göstergeler piyasanın bir yöne gideceğini işaret ederken piyasanın diğer yöne giderek stopları bozma haline verilen bir isimdir.

FX (Foreign Exchange):

İki farklı para biriminin birbirlerine göre olan oranlarını temsil etmektedir. BU oranların değişmesi halinde para biriminin birisi görece diğerine göre ucuzlamakta veya pahalanmaktadır. Örneğin Euro/TL oranı 2,60 gibi bir değer ile karşılaşıldığında piyasa TL’ye 1 birim değer biçerken Euro’ya 2,6 birim değer vermektedir. Ülkelerin ekonomik gelişimleri para birimini etkileyeceğinden FX oranları üzerine piyasalar oluşmuş ve bu piyasalarda bu oranlar alınır satılır hale gelmiştir. FX piyasaları içerisinde en yaygın olanı ise Euro/Dolar piyasasıdır.

Gün İçi İşlemler (Daytrading), Günlükçü

Seans içerisinde çok sayıda al/sat yaparak küçük karlar elde eden ve gün sonunda bu karların toplamı ile hatırı sayılır seviyelere ulaşma gayreti olan borsacıdır. Günlükçüler seans sonunda işlemlerini kapatırlar ve ertesi seans başında aynı amaç için işlem yapmaya yeniden başlarlar.

Hisse Senedi

Şirketlerin varlıklarına belirli oranlarda katılma hakkı tanıyan kıymetli kağıtlardır. Borsalarda işlem görür alınıp satılırlar. Ülkemizde IMKB tarafından düzenlenmiş yüzlerce hisse senedi vardır. En çok talep görenler blue ship diye adlandırılan en büyük ve kıymetli olanlarıdır. IMKB30 grubunu oluşturan bu hisse senetleri gördükleri talep oranında endeksi etkileme imkanlarına sahiptir.

Kar

Bir pozisyon da iken fiyatların düşündüğünüz yöne gitmesi ile işleme giriş fiyatı ile işlemden çıkış fiyatı arasındaki getiridir. Ancak kar hesaplanırken komisyonlar, fırsat maliyetleri ve sermayenin zaman maliyeti gibi tüm unsurlar maliyet hanesine eklenerek kar değerine ulaşılmalıdır.

Kurtaj, Komisyon

Menkul kıymetler alım satımı sırasında aracı olan kuruma ödenen aracılık bedelidir.

Küçük Yatırımcı

Küçük yatırımcının bilgisi, bilgiye ulaşma olanağı ve sermayesi sınırlıdır. Kişisel ve sistematik olmayan davranış göstermeye eğilimlidirler. IMKB’de ve VOB’da sayısal olarak çok fakat etkisel olarak az görünürler. Belirli bir aşamayı geçebilenler spekülatör gibi daha sistematik işlem yapanların arasına katılabilirler.

Manipülatör

Manipülasyon kısaca fiyatların yapay olarak yönlendirilmesidir. Kanunen suçtur.

Oyuncu, Al/Sat’çı, İşlemci

Oyuncu kelimesi burada alım/satım yapan kişi olarak kullanılmaktadır. Borsacı ve trader kelimeleri ile benzer anlam taşımaktadır.

Risk

Zarar veya kayıp durumuna yol açabilecek bir olayın ortaya çıkma olasılığı anlamına gelir.

Sistem

Borsada işlem yapmadan önce karşılaşılabilecek durumlar için önceden yapılan hazırlık olarak tanımlanabilir. Hangi durumda ne miktarda işleme girilmelidir, risk kontrolü içim işleme giriş ve kayan stoplar ne uzunlukta olmalıdır, hangi durumda işlemden çıkılmalıdır gibi kritik pek çok soruya işlem öncesi ve sırasında yanıt vermektir. Bu tür sorular önceden yanıtlandığı için işlem sırasında karşılaşılabilecek tereddütlerin önüne geçilmiş olur.

Spekülatör

Spekülatör belirli bir oyun planı olan ve piyasa bu planın dışına çıkarsa yeni yapıya göre yeni planlar üretebilen kişi veya gruba verilen addır. Borsanın vazgeçilmez bir unsurudur. Kurumsal ve büyük olabileceği gibi küçük veya tek kişide olabilir. Spekülatör piyasayı yakından takip eder ve her türlü yeni gelişme için veya beklenen veya beklenmeyen olaylara karşı senaryolar geliştirir. Piyasanın hangi koşullarda hareket ettiğine dair tecrübeleri vardır. Ucuz hisse toplarken ve pahalı hisse satarken sabırlıdır. Piyasa dengesini bozacak sert ve volatil hareketlerden kaçınır. Spekülatörlerin çok çaba göstermelerine rağmen davranış kalıpları çok çeşitli değildir. Ekran okuyabilen ve dikkatli seans takip eden birisi bu kalıplara dair önemli ipuçları edinebilir. Sanılanın aksine spekülasyon yasaldır, girdikleri piyasaya derinlik katarlar.

Stop Loss

Girilen pozisyonda fiyatlar istenilen yönün tersine hareket etmeye başladığında o pozisyon için ödenebilecek bedeli temsil etmektedir.

Tapi

Tapi işlem sonunda diğer maliyetler eklendikten sonra alış ve satış fiyatının eşit olması, kar veya zararın olmaması halidir.

Trader

Trader kelimesi alım satım yapan borsacı olarak kullanılabilir. Genel bir sıfattır ve borsacı kelimesi gibi pek çok grubu içerisine alabilir.

Vadeli İşlemler

Geleceğe dönük tarihler üzerinde belirli bir teminat verilerek alım ve satımı yapılan piyasadır.

VİOP

Vadeli İşlemler ve Opsiyon borsası merkezi İzmir’de bulunan vadeli işlemler piyasasıdır. Bünyesinde halihazırda işlem yapılabilir vadeli endeks, Euro ve Dolar kontratları bulundurmaktadır.

Yabancı yatırımcı

Adından da anlaşılabileceği gibi kaynağı yurtdışında olan fonlara kar sağlamak için gelmiş borsacı olarak tanımlayabiliriz.

Zarar

Alış ve satış arasındaki negatif getiridir. Ayrıca diğer tüm maliyetler de bu hesaba negatif olarak eklenmelidir.